Hürriyet Gazetesi’nin 16.01.2016 tarihli ekinde göze çarpan bir haber vardı. Sakarya Meydan Muharebesi’nin(23 Ağustos-13 Eylül1921) cereyan ettiği topraklarda kefensiz yatan binlerce şehidin toplu mezarlarının tespit çalışmaları konu edilmişti. Şehitlerin kimlikleri de bilinmiyor. Yalnız iki tanesinin üzerinden künyesi çıkmış, birkaç yıl önce üzerlerine mezar yapılmış ve kimlikleri yazılmış. Haberi özetle aktarıyorum.
“Ankara’ya bağlı Polatlı ve Haymana ilçeleri arasındaki alan Sakarya Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı olarak belirlendi. Bu karar 8 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazete tarafından ilan edildi.
Bu milli parkta, yapılan çalışmalar kapsamında Sakarya Nehri’nin doğusunda günümüze kalan izler, mevziler, siperler, şehitlikler tespit edilmeye başlandı.
Geçen mart ayından itibaren kayıp şehitlerin yerlerinin tespitine yönelik jeofizik araştırmalar başladı. Burada Çanakkale’de de tercih edilen jeoradar yöntemi kullanılıyor.
Emekli Albay Kadim Koç, hayatını Sakarya Meydan Muharebesi’ne adamış. Polatlı Topçu Okulu’na görevli olarak atandığından beri bu alanla ilgileniyor. Emekli olup Polatlı’da yaşamaya devam edecek kadar bağlanmış buraya. Bugün Polatlı Belediyesi’nde ‘Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi Genel Koordinatörü’ olarak çalışıyor. Yıllardır bölgeyi adım adım dolaşıyor; bulabildiği tüm tanıklıkları, belgeleri topluyor. Yürüyüşler organize ediyor. Yıldönümlerinde Zafer Anıtı’nda sahnelenen oyunlar yazıyor, yönetiyor. Bugün buradaki birçok faaliyetin arkasında önemli ölçüde onun emeği var.
Detaylarıyla anlatıyor Koç: “Civardaki köylü kadınların (çünkü erkek yok köylerde) savaş alanından alıp kendi mezarlıklarına defnettikleri bazı şehitler var. Sayıları çok değil. Bir de Sakarya Şehitliği’nde 140 mezar bulunuyor. 1950-60 yılları arasında şehit mezarlarının buraya taşındığı biliniyor ama kimin kim olduğuna dair belge yok.
İSİMLERİ MEÇHUL KALMAYAN İKİ ŞEHİDİMİZİN MEZARI
İki mezar hariç… Savaş alanında da bulunup da isimleri mezar taşına yazılabilen sadece iki şehit var: Üsküdarlı Teğmen Osman Efendi ile Çankırı Kurşunlulu Ali Oğlu Er Rıza. Birkaç yıl önce yapılan bir kazıda künyeleriyle bulunmuşlar.”
KURŞUNLULU ŞEHİT RIZA’YA DAİR BAZI BİLGİLER
Türk Silahlı Kuvvetleri Sitesinde Şehit Rıza’ya dair bilgilere ulaşmaya çalıştım. Aile lakabının Esiroğulları, şehadet tarihinin 30 Mart 1921 olduğu anlaşılmaktadır.
Sıra No: 35117
Baba Adı: ALİ
Adı: RIZA
Lakabı ESİROĞULLARI
Doğum Yılı: 1895
Rütbesi: ER
Askerlik Şubesi ILGAZ
Doğum Yeri: ÇANKIRI
İlçe: KURŞUNLU
Bucak/Köy:–
Fırka 3
Alay 40
Tabur 3
Bölük 9
Harp: İSTİKLÂL SAVAŞI
Cephe: GARP CEPHESİ
Ölüm Yeri: TEKKE TEPE MUHAREBESİ
Ölüm Tarihi: 30/03/1337 (30 Mart 1921)
Haberi Çankırı kamuoyunun dikkatine sunalım istedik. Belki akraba ve yakınları yaşamaktadır. Bu topraklar için günümüzde de şehitler vermeye devam ediyoruz. Onlara sonsuz şükran ve minnet duygularımzı ifade ederek Fâtihalar gönderiyoruz. Mithat Cemal Kuntay‘ın daha önce sitemizde yayımlanan duygu yüklü şiiri aklıma düştü:
MEÇHÛL ASKER
Neslindeki geçmiş şühedânın adedinden
Toprak utanır, belki rakamlar utanırken
……………………………………
Ön saffa koşar, ilk ölü şevkiyle ölürsün
Arzın yaşayanlardaki zevkiyle ölürsün
………………………………………….
Hem bak ne âsilâne kerîmâne ölürsün
Heykellere şöhretlere bîgane ölürsün
………………………………………………
İsminle de cisminle de hep birden ölürsün
Meçhul olan eb’âda düşersin gömülürsün
……………………………………………….
Tarihe girersin de bilinmez nedir ismin
Târihi yapan sen, senin efsânedir ismin
…………………………………………………
Kabrin o da yok, varsa da tek bir taşı yoktur
Nâşın gibidir, sînesi yoktur, başı yoktur…
Çankırı Araştırmaları Sitesi 