RÜSTEM ÇELEBİ DÎVÂNI NEREDE?

Kaynaklarda İsfendiyaroğlu Kâsım Bey’in Rüstem adında bir oğlunun varlığından söz edilmektedir. Çankırı’da adına yapılmış bir medrese bulunan Rüstem Bey’in hayatı hakkında fazla bir bilgiye rastlayamadım.

Yıllarca önce Sehî Bey tezkiresinde mürettep dîvânı olduğunu okumuştum. Bu dîvân bugüne kadar ele geçmiş değildir. Ummadığımız bir yerden karşımıza çıkar diye bekledim. Ancak henüz ortaya çıkmadı. Ortaya çıkarsa Çankırı’da kaleme alınmış en eski dîvân özelliğine sahip olacağı gibi, Rüstem Bey ve İsfendiyaroğulları hakkında yeni bilgiler elde edilmesi mümkün olabilecektir.

Tezkirede verilen bilgiler şöyledir:

“RÜSTEM BEY(ÇELEBİ)

İsfendiyar Oğullarından Kasım Bey’in oğludur. Kasımî mahlasını kullanmıştır. Marifet ve feraset sahibi, faziletli, olgun, zihni pak, hoş yaradılışlı, çok anlayışlı ve gönlü şen bir kişiydi. Şiirlerini mürettep divanında toplamıştır. Şu beyitler onundur.

Virdü elüme dün gice bir berâtı

Hicrün gününden ol dem buldı gönül necâtı

Ser-nâme-i muhabbet oldığına hatınun

Yazmış ızrarun üzre kudret eli berâtı

“Dün gece zülfün elime bir berat verdi. O zamandan beri ayrılık gününden gönül kurtulmuş oldu.

      Kudret eli(Allah), yüzündeki tüylerin muhabbet ser-nâmesi olduğuna dair yanağının üzerine berat yazmış.”

(Sehi Bey, Tezkire (Heşt Behişt), İst.1980)

Sehî Bey’e şükran ve rahmetler dileyelim. Rüstem Bey (Kasımî) Dîvânından onun sayesinde haberdar olduğumuz gibi, bu dîvandan iki beyiti de bize ulaştıran o’dur.

NOT: İsfendiyaroğulları ailesinin günümüzde devam ettiğini çeşitli vesilelerle belirtmiştik. Bu dîvân, aile şeceresi ve başka tarihî belgelere sahip olmaları muhtemel olan günümüzdeki İsfendiyaroğlu temsilcilerinin bu konulara ilgi göstermesini bekliyoruz.

                            RÜSTEM ÇELEBİ MEDRESESİ

    Candaroğlu Kâsım Bey’in oğlu Rüstem Çelebi Çankırı’nın merkezinde binâ ettirmiş ve Çankırı’ya tâbi Dengi Köyü’nü[1] medresesine vakfetmiştir. 15. Yüzyıl ortalarında inşa edilmiş olması muhtemeldir. [2]

1823 yılında medresenin tevliyet ve müderrisliğine mutasarrıf Mehmet Sâlih b. Abdullah kendi rızasıyla bu cihetleri Çivitcizâde el-Hâc Mustafa’ya bırakmıştır.[3]

[1] Dengi adı Kuşçayırı olarak değiştirilmiştir. Günümüzde Ilgaz’a bağlıdır. İlçenin güneyinde, Ilgaz-Çankırı karayolunun doğusunda ve yola 1 km. mesafede bulunmaktadır. Kuyupınar, Ilısılık, Sarmaşık köyleri ile çevrilidir. Köy, bugünkü yerine bir deprem sonrası takriben 1954 yılında taşınmıştır.

[2] Ahmet Kankal, 16 Yüzyılda Çankırı Sancağı. DT.

[3] Ahmet Elibol, Yakınçağ Başlarından Tanzimat’a kadar Çankırı,  DT.

MEDRESENİN BİNASI, MEVKİİ ve AKIBETİ

Rüstem Çelebi Medresesi’nin öğretim faaliyetleri ve Çankırı’nın tam olarak neresinde olduğunu bilemiyoruz.

Yalnız 1930’larda Çankırı gazetesinde gördüğümüz bir satış ilânı, medresenin yeri ve binası hususunda  kısmî bir açıklık getiriyor. Şu an için başka bir bilgiye sahip değiliz.

SATIŞ İLANI

19 Ocak 1932 tarihinde Çankırı Vilayet gazetesinde yayınlanan “Çankırı Evkaf Memurluğundan” başlıklı satış ilanında;

–Rüstem Çelebi (Ahşap, 6 odalı toprak medrese, hükümet Caddesi),

–Şeyh Muhittin (Medrese arsası, büyük hamam civarı) ihale ile satılacağı duyurulmaktadır.

İlânda medrese hakkında özet bilgiler verilmektedir:

[1] Derunundaki bilumum taşlar bu müzayededen hariç.

İlânda verilen bilgilerden, medrese binasının 1932 yılı başlarında henüz  ayakta olduğunu,  ahşap ve 6 odası bulunduğunu kesinlikle söyleyebiliriz. Yedi yüz liradan satışa çıkarılan Rüstem Çelebi Medresesi’nin  Çankırı’da Hükümet Caddesi üzerinde bulunduğu da anlaşılmaktadır.

Düzenleyen Hakkı Duran – 05.06.2010 Saat 14:31