ZAFERLER AYI AĞUSTOS
Türk tarihi, hiçbir millete nasip olmayan şanlı zaferler ve şeref duyacağımız olaylarla doludur. Oğuz Kağan’ın dünya hakimiyeti ile son devletimiz Türkiye Cumhuriyeti arasında bir çok hanedan ve bazı rejim değişiklikleri olmuştur. Bunlar aynı milletin(Türk Milleti’nin) devletleri olduğu için hepsine ayrım yapmaksızın sahip çıkar ve tarihimizle gurur duyarız. Yaşadığımız felâket ve acı hadiselerden de ders çıkarmaya çalışırız.
Ağustos, Türk Milletinin tarihinde önemli zaferlerin kazanıldığı bir aydır.
1-26 Ağustos 1071 Cuma günü, Sultan Alpaslan kumandasında Doğu Roma İmparatorluğu’na karşı kazanılan Malazgirt Meydan Savaşı,
2-Fâtih Sultan Mehmed Hân’ın 11 Ağustos 1473 Çarşamba günü, Uzun Hasan kumandasındaki Akkoyunlulara karşı kazandığı Otlukbeli Savaşı,
3- Yavuz Sultan Selim Hân kumandasında 23 Ağustos 1514 Çarşamba günü İran hükümdarı Şah İsmail’e karşı kazandığı Çaldıran Meydan Muharebesi ,
4- 24 Ağustos 1516 Pazar günü Mısır Memlûk Sultanı Kansu Gavri’ye karşı kazandığı Mercidâbık Meydan Savaşı,
5- 29 Ağustos 1526 Kanunî Sultan Süleyman Hân’ın kumandasında Macarlara karşı Mohaç Meydan Savaşı,
6- 1 Ağustos 1571’de Kıbrıs’ın Fethedilmesi,
7-Mustafa Kemal Paşa kumandasında Yunanlılara karşı Büyük Taarruz (26 Ağustos 1922) ve Başkomutanlık Muharebesi (30 Ağustos 1922) bunların başta gelenleridir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Büyük Taarruz’u -Malazgirt Zaferi günü olan- 26 Ağustos’ta başlatması, bazı tarihçilere göre bilinçli bir tercihtir.
ÇANKIRI’DA 1933 YILI , 30 AĞUSTOS KUTLAMALARI
Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında resmî bayram kutlamaları yeni rejimin halka mal edilmesi çabalarının işaretlerini taşır. 1933 Yılı kutlamaları diğer bayramlara göre daha canlı olmuştur. Konuyla ilgili haberde bunun sebepleri arasında, bayramın Çarşamba gününe rastlamasının etkisine dikkat çekilmiştir. Çankırı merkezin pazarı halen Çarşamba günleri kurulmaya devam etmektedir. Diğer faktörlerin de mutlaka etkileri olmuştur. Şimdi konuyla ilgili haberlere geçelim.
30 AĞUSTOS ZAFERİ KUTLAMA MERASİMİ
“Türk celâdetinin tarihler yaratıcı günlerinden bir gün olan 30 Ağustos Zafer Bayramı, bu sene Çankırı’da emsalsiz surette tes’it edildi(kutlandı).
Askeri İdman Yurdu ile Tayyare Cemiyeti arasında yapılan programda, 30 Ağustos sabahı Askeri İdman yurdunda kumandanlıkca kabul resmi icra kılınarak bunu müteakip hükûmet, belediye, Halk Fırkası ve Tayyare cemiyetleri tebrik edildi.
Tayyare cemiyeti meydanında Muhterem Vali ve Mebuslarımız, Mevki Kumandanı Ve Bilumum Memurin, Zabitler, Belediye, Ticaret Odası Azaları, Halk Fırkası, Mektepliler, Avcı ve Spor Kulüpleri, İtfaiye Teşkilatı, Pazar (Çarşamba) olması dolayısıyla köylü, kasabalı büyük bir halk kütlesi huzurunda şehir bandosu tarafından çalınan İstiklâl Marşı ile merasime başlandı.
Ordu namına mülazım(teğmen) Kamil, tayyare cemiyeti namına da Reşat Bey nutuk söylediler. Nutuklardan sonra resmi geçit yapıldı ve büyük tezahüratla karşılandı. Bu sırada kaleden atılan toplar, zafer bayramını kutluyordu.
ALTINORDU- ÇANKIRI FUTBOL MAÇI
Merasimden sonra saat beşte Ankara’da gelen Altınordu takımı ile Çankırı spor kulübü oyuncuları arasında spor alanında bir maç yapıldı.( Bu maçı Altınordu 5-0 kazanmıştır. )
AKŞAM VE GECE EĞLENCLERİ
Gece her taraf elektrikle ışıklandırılarak saat dokuza (21) ‘e kadar milli oyunlar oynandı, fişekler ve eltopları atıldı. Muhtelif eğlencelerden sonra askerî idman yurdunda hazırlanan eğlencelere geçildi.
Vali, mebusumuz, belediye reisi, Halk Fırkası reisi, hanım ve beylerden yüzlerce davetlinin huzurunda muhtelif eğlenceler yapıldı.
KEMAL SAHİR VE ARKADAŞLARI
Daha sonra şehrimizde bulunan Kemal Sahir[1] ve arkadaşları temsil heyeti tarafından milli oyunlar ve orta oyunları icra edildi. Gece yarısını geçerken toplantı dağıldı. Geçen senelere nisbetle fevkalâde iyi bir kutlama oldu.”
NAİL FİKRET’İN YAZISI
Aynı gün Duygu’da N. Fikret[2]imzasıyla yayınlanan “ 30 AĞUSTOS” başlıklı bir yazıda, özetle şöyle denmektedir:
“Mütareke ve onun meş’um neticesi olan(SEVR) muahedesiyle Türk vatanı parçalanmış, Türk Milleti esarete sürüklenmişti. Türklere Anadolu’da yalnız bir iki vilayet bırakıyorlardı. …..memleketin ana merkezlerini yer yer işgal etmişler, bu da kafi gelmiyormuş gibi, Yunan ordusunu vatanın harîmine saldırtmışlardı…İşte bu zalimane, caniyane muameleler Türk Milletini yeni bir mücadeleye sevketmiştir…Gazi gibi asil bir Türk, bu millî hareketin başbuğluğunu deruhte etmiştir.”
“İstiklâlsiz yaşamaktansa ölmek evlâdır.” düsturunu şiar edinen hakiki Türkler, Türk anaları ve Türk yavruları bu mücadelenin millî olduğuna, bu mücadele sayesinde memleket, vatan, ırz ve namus..hülasa her şeyin kurtulacağına iman etmişlerdir. Bu imanın neticesi olarak kanlarını seve seve akıtmışlardır. İşte bu mefkûrevî mücadele sayesinde Türk Milleti boynuna geçirilen esaret zincirini kırmış; son sistem top, tüfenk ve teçhizat ile mücehhez işgalci Yunan ordusunu tepelemiş, 30 Ağustos Dumlupınar Zaferini elde etmiştir.
30 Ağustos Türk Milletinin makus talihini çevirmiş, asırlara sığmayan ve havsalalar almayan büyük inkılaplar bu sayede yapılmıştır. Bu günü Türk Milletine kazandıran Ulu Gazi’yi ve onun mücahit arkadaşlarını tanrı kem gözlerden saklasın. Büyük ve millî dava için kanlarını akıtan şehitlerimiz, davalarının tahakkuk ettiğini görerek ebedî uykularında huzur içinde yatsınlar.
Ey Türk genci… Bu zaferi her sene kutlamak senin hakkındır. Çünkü bu zafer senin varlığın, senin kanın pahasına elde edilmiştir. Bu zafer sayesinde idealin tahakkuk etmiştir.” ..
_____________________________________________________________________________________________________
[1] Bir tiyatro gurubu olup Anadolu turnesine çıkmışlardır. Çankırı’da on gün kadar kalarak bir çok oyun sergilemişler ve ilgi görmüşlerdir.
[2] N.Fikret(Onay), Ahmet Talat Onay’ın erkek kardeşi olup, değişik yerlerde savcılık ve hakimlik görevlerinde bulunmuştur. Duygu’da bir takım yazıları yayınlanmıştır.