Çerkeşî Hacı Mustafa Efendi’nin Ankara’da medfun halifesi Tirit-zâde Hüseyin Efendi hakkında bir yazı yayınlamıştık. Çerkeşî’nin Ankaralı ikinci halifesi ise, Hacı Bayram-ı Velî soyundan Ahmed Nuri Baba’dır.
AHMED NURİ BABA (1776-1847)
Ankara’da 24 Ağustos 1776’da dünyaya gelmiştir. Hacı Bayram-ı Veli soyundan Şeyh Halil Baba’nın oğludur. Ahmed Nuri, babasının vefat ettiği 1789’da henüz 13 yaşındadır. Şeyhlik makamına amcası ikinci Tayyip Baba geçmiştir. 18 yaşına gelince yüce hamiyetli bir rehberin yol göstericiliğinde babasının emanet ettiği tarafa yönelmiştir. ‘Yürü bir şeyh-i mükemmel bula gör’ dizesinde belirtildiği üzere, şöhreti o sıralar Ankara’da da yayılmış olan Pîr-i Sânî Mustafa Efendi’nin Çerkeş’teki dergâhına ulaşır. Şair olan Ahmed Nuri Baba, Çerkeş’e gidişini mısralarında şöyle hikaye etmektedir:
Dinle hoş hâlimi ey gonce-i naz
Pek uzun boylu değildir kati az
On sekiz yâşıma basdıkda kadem
Rehber oldu bana bir âl-i himem
Dedi kim vâr emânet bende
Al emânetçiği dursun sende
Pederin bûnu bana şöyle dedi
Bunu Nuri’ye edâ eyle dedi
Yürü bir şeyh-i mükemmel bula gör
Gayrı kayd eyleme tevbe ala gör
Çerkeş’in yolunu tuttum vardım
Sanki dil zahmına merhem sardım
Dedi ol ârifi bi-llâh bana
Bilemem Nurî aceb noldu sana
Tevbe-i meyde sebâtın yoktur
Eski bâde sizin ilde çoktur
Kalmayub anda gerûye geldim
Mürşîdim kim anı buldum bildim
Dedi Nurî bu melâmet râhı
Herkesin râhı değil billâhi(1)
Ahmet Nuri Baba’nın bestelenmiş olan ve çok okunan bir ilahisi de şudur:
Semâdan sırr-ı tevhidi
Duyan gelsin bu meydâna
Cihanda şîşe-i ârı
Sıyan gelsin bu meydâna
Salâdır ehl-i irfâna
Götürsün rûhu Sultan’a
Bugün bâşını kurbâna
Koyan gelsin bu meydâna
Gönül maksudunu buldu
Cihan envâr ile doldu
Bugün Nuri imam oldu
Uyan gelsin bu meydâna (2)
ŞEYH NURİ BABA’NIN KABRİ
Çerkeşî Mustafa Efendi(ö.1814)’nin halifesi Hacı Bayram Velî torunu Ahmed Nuri Baba’nın kabri maalesef nakil sırasında
kaybolmuştur.
“Mezarın yeri olarak gösterilen Hacı Bayram Türbesi yakınındaki makbere, hazire ve mezarlık
1926’dan sonraki yıllarda yıktırılmış, mezarların dağılmış ve çeşitli yerlere nakledilmiş olması
sonucu mezarı yazık ki kaybolmuş; yalnız mezar taşı 1949 yılında Taceddin Camii bahçesinde
bir duvara dayanmış olarak görülmüştür. O camiin de istimlâk ve tamiri dolayısıyla taşın
oradan da kaldırılmasının istenmesi üzerine, kayyum tarafından bundan sekiz on yıl önce
mezar taşı bize teslim edilmiştir. Şimdi, Cebeci Mezarlığındaki aile haziresine konulmuş
bulunuyor.” (3)
Şeyh Nuri Baba’nın mezar taşında:
(Hüvel-Bâki
Hulefa-i tarikat-i aliyye-i Halvetiyyeden
Ve sülâle-i Hacı Bayram-ı Velîden
Merhum ve mağf’ûrün-leh es-seyyid
Eş-Şeyh Ahmed Nuri
Baba Efendi’nin ruhiyçün
Ve li-riza-illahı teâlâ el-Fatiha
Sene 1263 fi 17 Safer)
“Tarih söyler mecliste sâkî
Nuri giderse eş’ârı bakî” diyen Nuri Baba’nın şiirleri kısmen korunabilmiştir. Üstte mezartaşının fotoğrafı görülmektedir.
———————————————————————————————————————
(1)Fuat Bayramoğlu, Hacı Bayram-ı Veli, C.I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1989, s.107.
(2)Fuat Bayramoğlu’nun ifade ettiğine göre, Ahmed Nuri Baba’nın torunu Mazhar Bey’in oğlu Halil Nihad Bayramoğlu divançesi üzerinde çalışma yapmış, ancak yayımlayamamıştır.
“Tarih söyler mecliste sâkî
Nuri giderse eş’ârı bakî” diyen Ahmet Nuri Baba’nın divanı, şu anda Koç Üniversitesi koleksiyonunda bulunmaktadır.
(3)Fuat Bayramoğlu, age, s.107.
Çankırı Araştırmaları Sitesi 